Diepgang

74, 32, 25, 37, 29, 34, 18, 12. Een lijntje met getallen. En dan niets meer, een lege kaart.

Een zeekaart zonder dieptecijfers is nogal verontrustend.  De enkele getallenlijn die vanaf zee de baai inloopt is het teken dat hier ooit één schip is geweest dat lodingsgegevens heeft opgetekend en doorgegeven. Eén schip dat een stuk de baai in zeilde tot waar het nog verantwoord leek, en daarna in zijn eigen zog terugkeerde.  Andere schepen zijn hier niet geweest, of ze hebben niets opgetekend, het eerste is aannemelijker dan het tweede. Wie zou zich ook zonder grondige reden wagen in deze uithoek?

            …29, 34, 18, 12. Een oplopende bodem, maar dit is een Engelse zeekaart; twaalf vadem, dat is altijd nog ruim twintig meter, zo'n beetje de gemiddelde diepte van het Hollandse deel van de Noordzee. Twintig meter, dat is zorgeloos veel, maar hier niet, hier is het zorgwekkend weinig. Liever op diepte ankeren. Soms gaat de volle 150 meter ketting eruit. Te gevaarlijk om dichter onder de wal te komen. Omdat de bodem hier soms onverwachte pieken kent en omdat dichterbij de wal ook dichterbij de gletsjers betekent, dichterbij de verwoestende uitwerking van de katabatische winden, dichterbij de schokgolven van in zee stortende ijsbrokken van honderd ton en meer.

            35, 40, 42, 45, 60. In de bredere baaien schatten we de diepte aan de hand van vastgelopen ijsbergen. Zeven-achtste van een ijsberg zit onder water, dus een ijsklomp die een meter of tien boven de zeespiegel uitsteekt, strandt al op  ruwweg 70 meter. Of een ijsberg gestrand is kun je zien aan de getijdelijnen die de onderste meters uitslijpen als in gelaagde zandsteen. Hele kerkhoven zie je soms, en dan, vlakbij een klomp die 40 meter boven water uitsteekt, maar nog geen enkele getijdelijn vertoont; reken maar uit.

            …8, 15, 20, 24. What you see is what you get. Maar niet hier. Niet met ijsbergen. Met mensen trouwens ook niet. Voortdurend verbaas ik me over wat ik zie en wat er onder zit. Aan het oppervlak het gedrag, grote woorden en gebaren, eronder een tjokvolle kelder met overtuigingen, waarden, ideeën, emoties, oordelen, projecties. In deze verraderlijke wereld van storm en ijs slaat de emotieslinger gemakkelijk ver uit. Het lijkt alsof alles voortdurend wordt uitvergroot, bigger than life. Irritaties en euforie wisselen elkaar op een ontregelende manier af. Het maakt het leven aan boord licht hallucinant, alsof de werkelijkheid vloeibaar wordt, ongrijpbaar, schiftend als de wind.

            …34, 20, 13. Peilen wordt een tweede natuur. Voordurend ben je op zoek naar wat er onder de waterlijn zit, want pas als je dat weet, kun je iets begrijpen van wat zich hier afspeelt, tussen de ijsbergen en tussen de mensen. Het is een spel dat je moet liggen. Er zijn er die het uiterst vermoeiend vinden, zij trekken zich terug en zwijgen. Anderen praten voortdurend, vragen, poneren, op zoek naar wat de ander drijft. Zo worden vriendschappen gevestigd, maar ook brouilles geboren. Warme pieken van harmonie, koude kloven van onbegrip. Op de grens van warmte en kou komen we nevel tegen, wit weefsel dat zich veelvormig uitspreidt tussen schip en golven, tussen het zichtbare en de ziel. Zeelieden kunnen er gek van worden, maar er zijn er ook die houden van het onzichtbare, die opleven van nevel en voor wie het peilen passie is.

            Diepgang is een relatief begrip.  Getallen zeggen niet alles, een kabellengte verderop kan een rotspunt je plotseling openrijten en genadeloos af laten borrelen in de onpeilbare diepte van de onderstroom. Het landschap en de bemanning, ze spiegelen elkaar als yin en yang.

Maar al dat ijs onder water is ook van een onvergelijkelijke schoonheid. Wie een ijsberg nadert, ziet van ver hoe het water onder het zichtbare wit oplicht. Daar in de diepte glinstert een onpeilbaar turkoois, azuur en indigo, dat lokt en trekt en je aanzuigt en optilt tot in de hoogste sferen.

Met de mensen hier is het niet anders. De kaart is niet het gebied. Wie bereid is de diepte in te gaan, vindt een wereld van onverwachte kleuren , vaak oneindig veel mooier dan zelfs de beste zeekaart doet vermoeden.